‘ Ra nước ngoài, tôi như con cá trèo cây và chưa khi nào cảm thấy niềm hạnh phúc trong chuỗi ngày mưu sinh trên đất khách ‘, chị Huyền Anh viết .Chị Nguyễn Phước Huyền Anh, 37 tuổi, ở TP Hồ Chí Minh đã trở về nước sinh sống 3 năm trước, sau 7 năm ở Pháp, một năm ở nước Australia vì luôn cảm thấy mình không thuộc về nơi này, không được làm việc làm yêu quý, không được là chính mình. Dưới đây là san sẻ của chị Huyền Anh về việc định cư ở nước ngoài. Sau hơn một tuần đăng trang cá thể, bài viết của chị lôi cuốn 9.300 lượt thích và hơn 1.500 lượt phản hồi .Tôi còn nhớ cảm xúc khó khăn vất vả tìm việc nhưng vẫn thất nghiệp một năm ở nước Australia và một năm ở Pháp. CV của tôi không đến nỗi nào vì từng làm những vị trí quản trị cấp cao về marketing trong những tập đoàn lớn đa vương quốc tại Nước Ta. Tuy nhiên, tại những nước tăng trưởng, tôi vẫn chỉ là một người nhập cư nói tiếng Anh / Pháp, dù trôi chảy đến cỡ nào cũng không bằng người bản xứ, còn kinh nghiệm tay nghề ở thị trường Nước Ta không là gì khi ra quốc tế .

Đang được tự do làm công việc mình yêu thích với mức lương tốt và cuộc sống sung túc ở Việt Nam, tự dưng tôi trở thành bà nội trợ bất đắc dĩ nơi đất khách quê người. Sáng mở mắt ra là tất bật lo cho con nhỏ, lầm lũi đẩy xe nôi đi chợ, về nấu cho con, nấu cho mình, dọn dẹp, chuẩn bị bữa tối, lo cho con đi ngủ… Ngày nào cũng buồn tẻ và ảm đạm như thế. Có lúc, tôi cũng tham gia các khoá học ngắn hạn do chính phủ tài trợ để gặp gỡ và trau dồi thêm kiến thức nhưng vẫn cảm thấy thiếu thiếu và không được là chính mình.

Cuối cùng tôi cũng tìm được một việc làm đúng ngành nghề ở Pháp, lương tốt, nhưng môi trường tự nhiên thao tác không thân thiện khiến tôi không muốn đi làm. Không thể tưởng tượng được sự khác nhau một trời một vực giữa cảnh ở Nước Ta bao người mời gọi, với cảnh khổ sở xin việc ở nước ngoài, rồi đành đồng ý một việc làm chán ngắt vì không có sự lựa chọn nào khác .Có lần, tôi trò chuyện với một chị nấu bếp người Việt tại khu vực bán món ăn trong siêu thị nhà hàng ở Pháp. Chị vốn có bằng tiến sỹ hạt nhân nhưng không tìm được việc đúng trình độ ở Pháp vì nguyên do ngành này tương quan đến quốc phòng nên phải có quốc tịch Pháp mới được nhận. Vậy là chị đồng ý đi nấu ăn với mức lương cơ bản đủ sống qua ngày .Mọi việc trong đời sống, hầu hết người Việt ở nước ngoài đều phải tự làm rất khó khăn vất vả vì không dám vung tiền thuê người hay thuê dịch vụ. Tôi còn nhớ 2 vợ chồng cuối tuần phải gửi nhờ con ở nhà bạn, thuê xe tải nhỏ đi nhà hàng siêu thị khuân đồ nội thất bên trong về, sau đó trong tuần phải tranh thủ buổi tối khi con ngủ để dựng từng miếng gỗ lên ráp lại thành cái bàn, cái ghế, cái tủ, cái giường … Ở đây, thuê người hay thuê dịch vụ trở thành những thứ xa xỉ chỉ dành cho giới thượng lưu .Xứ lạnh, vào mùa đông là tuyết rơi ngập đường. Nhìn trên phim thấy cảnh tuyết rơi đẹp biết bao nhiêu thì trong thực tiễn lại phũ phàng bấy nhiêu. Cái lạnh tê tái khiến chẳng ai muốn ra đường, nếu cần đi thì thứ nhất phải ra cào tuyết phủ dày trên kính xe. Đường trơn trượt, đi xe thì phải gắn thêm xích cho khỏi trượt, đi bộ thì dễ ngã. Trời mùa đông vừa xám xịt vừa lạnh lẽo lại càng khiến cho tâm trạng dễ buồn thêm .

Định cư ở nước ngoài - đi hay ở
Vợ chồng chị Huyền Anh và hai con khi ở Pháp .

Ở Nước Ta tôi như cá gặp nước, ra nước ngoài, tôi là con cá trèo cây và chưa khi nào cảm thấy niềm hạnh phúc trong chuỗi ngày mưu sinh trên đất khách. Tuy vậy, thời hạn du học tại Pháp lại là một trong những khoảng chừng thời hạn vui tươi và đáng nhớ nhất vì lúc đó tôi chỉ phải lo học rồi đi chơi, đi du lịch cùng bạn hữu, không vướng bận mái ấm gia đình hay gánh nặng mưu sinh gì cả. Cùng là một mảnh đất nhưng sẽ cho bạn những xúc cảm trọn vẹn khác nhau khi đi du lịch, đi công tác làm việc, đi học hay đi định cư .Du lịch và đi học nước ngoài là đi với tâm thế của người tò mò. Còn đi định cư thì phải thật sự xem xét xem mình có chịu nổi áp lực đè nén từ đời sống hằng ngày hay không. Tháp Eiffel là điểm đến mơ ước của rất nhiều hành khách, nhưng nhiều người dân Paris thậm chí còn còn chưa đặt chân đến đó .Thực sự, đi hay ở luôn là câu hỏi khó cho nhiều người, vì nó tương quan đến gia tài, sự nghiệp và tương lai của cả mái ấm gia đình. Sau thưởng thức 7 năm ở Pháp, một năm ở nước Australia và đi du lịch khắp Mỹ, Canada, gần hết những nước châu Âu và châu Á … tôi hiểu phần nào đời sống nơi đất khách. Ai đang xem xét về yếu tố định cư nước ngoài thì thử vấn đáp những câu hỏi sau trước khi quyết định hành động :1. Vì sao bạn muốn định cư nước ngoài ?- Nếu câu vấn đáp là bạn đi vì muốn có thưởng thức mới, chớp lấy thời cơ mới thì hãy cứ đi nhưng đừng đóng luôn cánh cửa quay về Nước Ta vì chưa chắc bạn và mái ấm gia đình sẽ thú vị hay thích hợp với đời sống nơi đất khách đâu. Cứ đi, nhưng biết đâu là để trở về .- Nếu câu vấn đáp là vì bạn chán ghét Nước Ta thì hãy suy nghĩ lại, quốc gia cũng như con người, nơi nào cũng có ưu khuyết điểm riêng. Mỹ là cường quốc kinh tế tài chính quốc tế, nơi thời cơ mở ra cho tổng thể nhưng cũng chính là ‘ thiên đường ‘ của súng đạn, của thức ăn công nghiệp và thức ăn nhanh, của lối sống thực dụng, vật chất … Pháp là một quốc gia tự do, nhân văn với kho tàng văn hoá, kiến trúc đồ sộ, chính sách phúc lợi xã hội cực tốt nhưng cũng là nơi có biểu tình, thuế cao … nước Australia có vạn vật thiên nhiên xinh đẹp, khí hậu ôn hoà nhưng giá thành cao, đi lại xa xôi cách trở, có tỷ suất ung thư da cao nhất quốc tế …Tuy Nước Ta có nhiều điều chưa ổn nhưng cũng có nhiều điểm sáng mà chỉ khi đi xa mới thấy có giá trị : nhà hàng siêu thị rực rỡ và nhiều mẫu mã, dịch vụ tốt và rẻ ( ở nước ngoài bạn phải tự làm hết mọi việc vì thuê người quá đắt ), có mái ấm gia đình và bạn hữu ( ở xứ người mặc dầu có cố gắng nỗ lực hoà nhập đến mấy thì bạn cảm xúc mình vẫn là người khách lạ thôi ) .- Nếu câu vấn đáp là bạn đi vì tương lai con cháu thì hãy hỏi con có niềm hạnh phúc hay có nhu yếu đi nước ngoài không … chứ đừng tự quyết định hành động giùm. Thường con nít không yên cầu gì nhiều, chỉ cần có ba mẹ luôn yêu thương và ủng hộ, dù là nhiều tiền hay ít tiền, dù ở trên mảnh đất nào đi nữa. Một đứa trẻ niềm hạnh phúc sẽ có tương lai niềm hạnh phúc, và niềm hạnh phúc đó là do nó cảm nhận được từ tình yêu của ba mẹ chứ không phải từ nhà trường hay từ một quốc gia lạ lẫm .Nhiều mái ấm gia đình đi vì con nhưng sau đó lại lục đục nơi xứ người do không chịu nổi áp lực đè nén của đời sống. Khi cha mẹ không niềm hạnh phúc thì làm thế nào hoàn toàn có thể đem lại niềm hạnh phúc cho con ? Vì thế theo tôi, hãy cố gắng nỗ lực nuôi con bằng tình yêu thương, sự chăm sóc nhiều nhất hoàn toàn có thể đến năm 18 tuổi, sau đó gửi con đi du học nước ngoài theo nguyện vọng của con cũng không muộn .

Chưa kể đến chuyện, trẻ con đi học nước ngoài trước 18 tuổi sẽ hấp thụ hầu như toàn bộ tư tưởng kiểu Tây, điểm sáng cũng nhiều nhưng không phải là không có mặt trái. Rồi con cái lớn lên cũng ít chia sẻ hay gần gũi với ba mẹ hơn, thế là nhiều phụ huynh cũng bị sốc và bắt đầu kể lể về sự hy sinh của mình. 

Nếu nói về sự thành đạt, tôi không chắc là những bạn Việt kiều giỏi hơn hay phong phú hơn những bạn Nước Ta. Dĩ nhiên môi trường tự nhiên giáo dục tốt là một điều kiện kèm theo thuận tiện, nhưng đó không phải là toàn bộ. Một đứa trẻ có nên người và giỏi giang hay không còn tuỳ vào sự uốn nắn của ba mẹ và năng lực riêng của trẻ .Hãy chọn nơi khiến bạn niềm hạnh phúc nhất rồi con bạn sẽ niềm hạnh phúc theo .

Định cư ở nước ngoài - đi hay ở - 1
Vợ chồng chị Huyền Anh đã sống ở Pháp 7 năm .

2. Bạn đã khám phá kỹ về quốc gia mình muốn định cư lâu dài hơn chưa ?Bảng xếp hạng những nước đáng sống nhất trên quốc tế hầu hết gồm những nước Bắc Âu, Bắc Mỹ và Châu Đại Dương. Tuy nhiên, những tiêu chuẩn dùng để nhìn nhận chỉ mang tính định lượng như tuổi thọ, giáo dục, bình đẳng giới, kinh tế tài chính, mà không biểu lộ được tính định tính, nghĩa là cảm hứng của mỗi con người. Chưa có ai dám nói người niềm hạnh phúc nhất là người sống lâu nhất, học cao nhất, được đối xử bình đẳng nhất hay giàu sang nhất cả. Vậy bạn có chắc là bạn sẽ niềm hạnh phúc hơn khi đến sống ở một nước nằm trong list vương quốc đáng sống đó ? Với tôi, quốc gia nào cũng có cái hay cái dở, chỉ là tương thích với ai hay không thôi .Trước khi quyết định hành động định cư ở một quốc gia nào, ngoài việc biết vì sao mình muốn đi, bạn còn cần phải tìm hiểu và khám phá thật kỹ về mọi chủ trương và trong thực tiễn đời sống hằng ngày tại đó nữa .Ví dụ như hồi tôi ở Pháp, phúc lợi xã hội tại đó rất tốt, đặc biệt quan trọng là cho những người không có thu nhập hoặc thu nhập thấp ( sinh viên, thất nghiệp … ). Nhưng khi mở màn đi làm và đóng thuế, tôi thấy lương của mình bị cắt bớt 23 % cho những khoản bảo hiểm xã hội, rồi mua nhà mua xe cũng tốn tương đối cho bảo hiểm bắt buộc những loại. Ngoài ra, hàng năm phải đóng những khoản thuế đủ thứ tên khác : thuế GTGT 20 %, thuế TNCN, thuế gia tài, thuế nhà, thuế nghe nhìn, thuế nguồn năng lượng, thuế rác thải … Không có cái gọi là không tính tiền ở đây, muốn nhận trợ cấp hay hưởng chính sách phúc lợi tốt thì bạn phải đóng thuế nhiều, chứ cơ quan chính phủ không phải tự in tiền để lo cho dân .Đi khám bệnh tuy là không tốn tiền ( vì đã đóng bảo hiểm y tế bắt buộc ) nhưng nhiều khi phải ngồi chờ cả buổi, hay lấy hẹn từ trước đó cả tuần hoặc cả tháng, tuỳ là khám tổng quát hay chuyên khoa. Có lúc chờ đến lượt khám bệnh thì bệnh cũng đã tự hết hoặc chuyển nặng thêm rồi .Khi gửi con đi học thì phải theo tuyến, vậy nên lúc chọn thuê hay mua nhà cũng phải xem xét kỹ lưỡng. Khu có trường tốt thường là nhà giá cao, còn nhà rẻ thường nằm trong khu lộn xộn và đương nhiên chất lượng trường học cũng bị ảnh hưởng tác động .Học phí gần như là không tính tiền cho mọi công dân nhưng những phụ phí khác ( ăn trưa, hoạt động giải trí ngoại khoá … ) lại chênh lệch rất nhiều giữa những mái ấm gia đình tuỳ theo thu nhập. Các mái ấm gia đình nhận trợ cấp thì phải đóng rất ít, còn nếu ba mẹ cùng là cấp bậc quản trị có khi phải trả những khoản phụ phí gấp chục lần những hộ ” nghèo ” ( tôi phải viết trong ngoặc kép vì nhiều người vẫn khá đầy đủ sức lao động nhưng không thích đi làm mà ở nhà nhận trợ cấp ) .Túm lại, nếu muốn phúc lợi tốt, bạn phải chuẩn bị sẵn sàng đóng thuế cao ở những nước tăng trưởng. Trong khi đó, ở Nước Ta, nếu có thu nhập cao, bạn vẫn hoàn toàn có thể dành ra một khoản tiền để mua bảo hiểm hay góp vốn đầu tư để chi trả cho những khoản ngân sách giáo dục, y tế hạng sang. Một bên là những khoản dự trữ bắt buộc do chính phủ nước nhà thu trải qua thuế, một bên là những khoản dự trữ tự nguyện do bạn tự cân đối theo nhu yếu của mình, trong thực tiễn là không khác nhau .3. Bạn đã chuẩn bị sẵn sàng chuẩn bị sẵn sàng về vật chất và ý thức chưa ?Nhiều người tâm lý đơn thuần là chỉ cần bán hết nhà cửa và thu gom gia tài chuyển qua nước ngoài là xong. Nhưng ngân sách hoạt động và sinh hoạt ở những nước tăng trưởng đắt đỏ hơn ở Nước Ta rất nhiều. Đôi khi, bán một căn nhà to ở TT thành phố lớn tại Nước Ta chỉ mua được một căn hộ cao cấp nhỏ tại ngoại ô thành phố ở nước ngoài, thậm chí còn không đủ tiền phải vay nợ mấy chục năm. Nhiều người nghĩ ra nước ngoài ai cũng mua được nhà và xe, nhưng không biết rằng hầu hết là phải vay ngân hàng nhà nước để mua và mất cả đời để trả nợ. Rồi hoá đơn hằng tháng, tiền thuế hằng năm phải trả cũng là những khoản kinh tế tài chính khổng lồ dễ gây stress .

Về tinh thần thì khó có thể giải thích được hết nỗi lòng của người tha hương. Nhiều khi phải đi xa rồi mới thấm thía được thế nào là nỗi nhớ từng góc phố, từng món ăn, từng khoảnh khắc ấm áp bên gia đình, bạn bè… Ở các nước phát triển, chủ nghĩa cá nhân được đề cao, cộng thêm cuộc sống mưu sinh bận rộn khiến người ta ít quan tâm đến nhau. Đồng nghiệp cũng chỉ xã giao trong công việc chứ ít khi trở thành bạn bè thân thiết. Thế là nhiều cộng đồng người Việt ra đời để bầu bạn với nhau. Tuy nhiên, đôi khi trong các hội nhóm đó có những người cũng không hẳn là hợp tính hay cùng tần số với mình để có thể trò chuyện rôm rả. Nhưng làm gì có nhiều sự lựa chọn. Ở đây chỉ giới hạn giữa chọn bạn Tây hay bạn ta, chứ không còn là chọn bạn có cùng tính cách hay cùng sở thích nữa.

Cuộc sống đắt đỏ và bận rộn như một guồng quay công nghiệp nuốt chửng từng người. Trong tuần ai cũng bận đi làm đến 6-7 h tối mới về, quay quồng cơm nước, lo cho con cháu xong thì cũng chỉ muốn leo lên giường ngủ. Cuối tuần thì sáng thứ bảy nhà nào cũng lo đi ẩm thực ăn uống shopping cho cả tuần, sau đó lo quét dọn nhà cửa hết ngày, đến chủ nhật thì đưa con ra khu vui chơi giải trí công viên chơi hoặc hẹn hò nhà hàng ở nhà bạn ( vì mọi hoạt động giải trí đi dạo vui chơi hay nhà hàng quán ăn đều đắt đỏ, đi nhiều là không có tiền trả nợ ngân hàng nhà nước ) .Nếu bạn đã sẵn sàng chuẩn bị niềm tin cho những thử thách trên thì hoàn toàn có thể đi thử một năm để xem liệu mái ấm gia đình mình có thích ứng đời sống xứ ấy không. Nếu chỉ đi vài ngày hay một tháng kiểu thăm dò thì bạn vẫn chỉ là khách du lịch cưỡi ngựa xem hoa, chưa kịp thấm thía nỗi nhớ nhà, sự đơn độc hay những áp lực đè nén dồn dập từ đời sống thường ngày .

Nguyễn Phước Huyền Anh

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *