Cộng hòa Nhân dân Bulgaria (tiếng Bulgaria: Народна република България (НРБ) Narodna republika Balgariya (NRB)) là tên chính thức của nước Bulgaria xã hội chủ nghĩa tồn tại từ năm 1946 đến năm 1990, khi mà Đảng Cộng sản Bulgaria quản lý đất nước cùng với đối tác ‘độc lập’ là Liên minh Ruộng đất Quốc gia Bulgaria. Bulgaria khi đó bị phương Tây nhìn nhận là một quốc gia vệ tinh của Liên Xô,[1][2] CHND Bulgaria là một thành viên của Comecon và là một quốc gia thuộc khối phía Đông, nhà nước này là đồng minh của Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh, là một thành viên của Khối Warszawa. Nước này có nền kinh tế khá phát triển (vào năm 1988, 100% số gia đình có ti vi, 95% có một radio, 96% có tủ lạnh và 40% có ô tô)[3]

Năm 1989, quy trình cải cách khởi đầu sau một vài năm ngầm tự do hóa và sau khi nhà chỉ huy lâu năm Todor Zhivkov bị vô hiệu quyền lực tối cao vào mùa thu năm 1989. Năm 1990, Đảng Cộng sản Bulgaria đổi tên thành Đảng Xã hội Bulgaria và sửa chữa thay thế ý thức hệ Marx-Lenin bằng ý thức hệ xã hội chủ nghĩa trung-tả. Sau cuộc bầu cử đa đảng tiên phong kể từ năm 1991, tên nước được đổi thành Cộng hòa Bulgaria .

Những năm đầu và thời đại Chervenkov[sửa|sửa mã nguồn]

Georgi Dimitrov .

Vương quốc Bulgaria chuyển đổi lập trường và tuyên chiến với Đức Quốc xã vào ngày 7 tháng 9 năm 1944, một cuộc đảo chính do Hồng quân Liên Xô ủng hộ diễn ra vào ngày 9 tháng 9, lập nên một chính phủ mới do Mặt trận Tổ quốc lãnh đạo, thế chế này do Đảng Cộng sản Bulgaria chi phối.

Hai năm sau đó, phe trái chiều chống Cộng bị trấn áp mạnh tay, điều này càng ngày càng tăng khi Hoa Kỳ và Anh Quốc nhìn chung không chăm sóc đến phe trái chiều tại Bulgaria. Tiến độ trấn áp càng được tăng nhanh hơn nữa vào tháng 11 năm 1945, khi nhà chỉ huy Đảng Cộng sản là Georgi Dimitrov trở về Bulgaria sau 22 năm sống lưu vong. Ông đưa ra một bài phát biểu hoành tráng, bộc lộ rằng không có dự tính cùng thao tác với phe trái chiều. Bầu cử diễn ra vài tuần sau đó, với hiệu quả là Mặt trận Tổ quốc thắng lợi với đa phần áp đảo .

Đến tháng 9 năm 1946, một cuộc trưng cầu dân ý được tiến hành về vấn đề nên duy trì chế độ quân chủ hay đưa Bulgaria thành một nước cộng hòa, kết quả là 95,6% số phiếu ủng hộ thành lập nền cộng hòa. Gần như ngay lập tức sau đó, Bulgaria được tuyên bố là một cộng hòa nhân dân. Sa hoàng Simeon II nhỏ tuổi cùng mẫu hậu và hoàng tử được yêu cầu rời khỏi đất nước. Vasil Kolarov, nhân vật số ba trong đảng Cộng sản, trở thành quyền nguyên thủ quốc gia. Sự kiện này khởi đầu cho giai đoạn Đảng Cộng sản công khai nắm quyền tại Bulgaria.

Trong những năm sau, những người Cộng sản củng cố quyền lực tối cao, họ chiếm đa phần trong cuộc bầu cử QH lập hiến vào tháng 10 năm 1946. Một tháng sau, Dimitrov trở thành thủ tướng. Với sự tương hỗ của những nhà luật học Liên Xô, Quốc hội lập hiến trải qua ” Hiến pháp Dimitrov ” vào tháng 12 năm 1947 — một bản sao chép lại của Hiến pháp Liên Xô 1936. Năm 1948, những đảng trái chiều còn lại bị giải tán ; những người Xã hội dân chủ bị buộc phải hợp nhất với Đảng Cộng sản, trong khi Liên minh Ruộng đất quy đổi thành một đối tác chiến lược trung thành với chủ của những người cộng sản .Trong những năm 1948 – 49, những tổ chức triển khai tôn giáo của Chính Thống giáo Đông phương, Hồi giáo, Tin Lành và Công giáo La Mã bị kiềm chế hoặc không cho. Giáo hội Chính thống giáo Bulgaria vẫn liên tục hoạt động giải trí tuy nhiên nằm dưới sự hạn chế và sau đó bị những hoạt động giải trí của Đảng Cộng sản xâm nhập. [ 4 ]Dimitrov qua đời năm 1949, trong một thời hạn sau, Bulgaria thi hành chính sách chỉ huy tập thể khi Vulko Chervenkov trở thành chỉ huy của Đảng Cộng sản và Vasil Kolarov trở thành thủ tướng. Việc này kết thúc một năm sau đó, khi Kolarov qua đời và Chervenkov một lần nữa phối hợp chức vụ chỉ huy đảng và thủ tướng. Chervenkov khởi đầu một quy trình công nghiệp hóa nhanh gọn và can đảm và mạnh mẽ. Nông nghiệp được tập thể hóa và những vụ phản kháng của nông dân bị quân đội trấn áp. Các trại lao động được lập ra, chúng là nơi ở của khoảng chừng 100 nghìn người trong đỉnh điểm của cuộc tập thể hóa này. Trong thời kỳ này, hàng nghìn người sự không tương đồng quan điểm đã bị tống giam và nhiều người qua đời trong những trại lao động. [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ]Tuy nhiên, nền tảng ủng hộ dành cho Chervenkov là nhỏ, thậm chí còn ngay cả trong nội bộ đảng, ông ta không hề liên tục nắm giữ quyền lực tối cao khi người bảo trợ là Stalin không còn. Tháng 3 năm 1954, một năm sau khi Stalin qua đời, Chervenkov từ chức Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Bulgaria với sự đồng ý chấp thuận từ ban chỉ huy mới ở Moskva, sửa chữa thay thế ông là Todor Zhivkov. Chervenkov vẫn liên tục giữ chức thủ tướng cho đến tháng 4 năm 1956, khi đó ông được thay thế sửa chữa bởi Anton Yugov .

Thời đại Zhivkov[sửa|sửa mã nguồn]

” Tình hữu nghị giữa nhân dân Liên Xô và Bulgaria — vĩnh viễn và bất diệt “, một con tem Liên Xô phát hành vào năm 1969 nhằm mục đích kỷ niệm 25 năm cuộc Khởi nghĩa Xã hội chủ nghĩa tại Bulgaria . Trụ sở của Đảng Cộng sản Bulgaria vào năm 1984 .Zhivkov chỉ huy Bulgaria trong 33 năm sau đó, ông trọn vẹn trung thành với chủ với Liên Xô tuy nhiên theo đuổi một chủ trương ôn hòa và trung lập hơn tại nước nhà. Bulgaria Phục hồi quan hệ với Nam Tư và Hy Lạp, chính thức lên án việc xét xử và hành quyết Traycho Kostov và những người ” Titoist ” khác ( trừ Nikola Petkov và những phạm nhân phi cộng sản khác bị xét xử vào năm 1947 ). Tự do ngôn luận được Phục hồi trên một mức độ hạn chế, chủ trương không cho Giáo hội và hạn chế Hồi giáo cũng kết thúc .Các dịch chuyển tại Ba Lan và Hungary năm 1956 không lan tới Bulgaria, tuy nhiên Đảng Cộng sản thắt chặt những số lượng giới hạn và hạn chế về tự do tư tưởng và văn hóa truyền thống để ngăn ngừa bất kể sự nổi dậy nào. Trong thập niên 1960, 1 số ít cải cách kinh tế tài chính được thực thi, được cho phép mua và bán tự do số hàng sản xuất vượt trên hạn định mức. Quốc gia trở thành điểm đến du lịch có tiếng so với người dân khối phía Đông. Bulgaria cũng có một nền tảng sản xuất lớn những mẫu sản phẩm như thuốc lá hay sôcôla, điều mà những vương quốc xã hội chủ nghĩa khác khó đạt được .Yugov nghỉ hưu vào năm 1962, và Zhivkov sau đó trở thành Thủ tướng cũng như Bí thư Đảng. Ông vẫn nắm giữ quyền lực tối cao khi quyền chỉ huy Liên Xô chuyển từ Khrushchev sang Brezhnev vào năm 1964, và đến năm 1968 lại liên tục chứng tỏ lòng trung thành với chủ của mình với Liên Xô bằng việc chính thức là một phần của Khối Hiệp ước Warsaw tiến công Tiệp Khắc năm 1968 ; ông phái một lượng quân hạn chế sang Tiệp Khắc tuy nhiên lực lượng này không thực sự tham gia vào việc dập tắt Mùa xuân Praha. Vào thời gian đó, Bulgaria thường được xem là liên minh Đông Âu trung thành với chủ nhất của Liên Xô .Năm 1971, Cộng hòa Nhân dân Bulgaria trải qua bản hiến pháp mới, Zhivkov trở thành nguyên thủ vương quốc ( quản trị Hội đồng vương quốc ) và để Stanko Todorov làm thủ tướng .

Sự suy yếu và sụp đổ[sửa|sửa mã nguồn]

Mặc dù Zhivkov chưa từng theo khuôn mẫu Stalinist, tuy nhiên đến năm 1981, khi ông qua tuổi 70, chính sách của ông đôi lúc độc đoán tuy nhiên cũng có sự lan rộng ra tự do và tăng trưởng xã hội và văn hóa truyền thống, quy trình này do con gái của ông là Lyudmila Zhivkova chỉ huy, bà có quan điểm thân phương Tây .Trước khi sụp đổ, tại Cộng hòa Nhân dân Bulgaria diễn ra một sự kiện đáng quan tâm là chiến dịch đồng nhất chống lại người thiểu số Thổ Nhĩ Kỳ, họ bị cấm nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ [ 8 ] và buộc phải dùng tên tiếng Bulgaria vào mùa đông năm 1984. Vấn đề khiến quan hệ kinh tế tài chính giữa Bulgaria và phương Tây trở nên stress. Việc trục xuất 300.000 người Thổ Nhĩ Kỳ khiến sản lượng nông nghiệp sụt giảm đáng kể ở những khu vực phía nam do thiếu lực lượng lao động. [ 9 ]

Tác động từ chương tình cải cách của Mikhail Gorbachev tại Liên Xô tác động đến Bulgaria vào cuối thập niên 1980, những người Cộng sản, giống như lãnh đạo của họ, trở nên nhu nhược trước những đòi hỏi phải thay đổi. Từ một cuộc biểu tình về môi trường tại thủ đô Sofia vào tháng 10 năm 1989, phong trào phản đối khuếch trương thành một tổng chiến dịch về cải cách trangtuvan.com. Các thành phần ôn hòa hơn trong hàng ngũ lãnh đạo của Đảng Cọng sản Bulgaria phản ứng mau lẹ bằng việc yêu cầu Zhivkov từ chức và đưa Ngoại trưởng Petar Mladenov lên thay thế vào ngày 10 tháng 11 năm 1989.

Tuy nhiên, hành động này chỉ có tác động ảnh hưởng trong thời điểm tạm thời. Mladenov hứa hẹn Open trangtuvan.com, thậm chí còn còn đi xa hơn khi nói là ông ủng hộ bầu cử tự do. Tuy nhiên, những cuộc biểu tình trên khắp quốc gia lại đưa tình hình trở về trạng thái lúc trước. Ngày 11 tháng 12, Mladenov lên sóng truyền hình vương quốc để công bố rằng Đảng Cộng sản từ bỏ quyền lực tối cao. Ngày 15 tháng 1 năm 1990, Quốc hội chính thức bãi bỏ ” vai trò chỉ huy ” của Đảng Cộng sản Bulgaria. Vào tháng 6 năm 1990, cuộc bầu cử đa đảng tiên phong kể từ năm 1939 được tổ chức triển khai tại Bulgaria, mở ra con đường đa đảng cho Bulgaria. Đến giữa tháng 11 năm 1990, Quốc hội bỏ phiếu đổi tên nước thành Cộng hòa Bulgaria và vô hiệu hình tượng của nhà nước cộng sản chủ nghĩa ra khỏi quốc kỳ. [ 10 ]
Các khối nhà thiết kế xây dựng trong thời kỳ Cộng hòa Nhân dân Bulgaria ở Mladost, Sofia Trong thập niên 1970, Cộng hòa Nhân dân Bulgaria có Hệ số Gini là 18, nằm trong số những vương quốc có bất bình đẳng thu nhập thấp nhất quốc tế .Cộng hòa Nhân dân Bulgaria là một nhà nước nhất thể xã hội chủ nghĩa đơn đảng. Đảng Cộng sản Bulgaria tạo ra một những tầng lớp nomenklatura thoáng đãng ở mỗi Lever tổ chức triển khai. Hiến pháp biến hóa vài lần, trong đó Hiến pháp Zhivkov sống sót lâu nhất. Theo điều 1, ” Cộng hòa Nhân dân Bulgaria là một nhà nước xã hội chủ nghĩa, đứng đầu là nhân dân lao động ở những làng quê và đô thị. Lực lượng chỉ huy xã hội và trangtuvan.com là Đảng Cộng sản Bulgaria. “Cộng hòa Nhân dân Bulgaria hoạt động giải trí như một cộng hòa nhân dân độc đảng, với những Uỷ ban nhân dân đại diện thay mặt cho quyền tự trị địa phương. Vai trò của chúng là thực thi những quyết định hành động của đảng trong khu vực quản trị, và trong lúc ấy dựa vào quan điểm của dân khi đưa ra quyết định hành động. Đến cuối thập niên 1980, Đảng Cộng sản Bulgaria có 2.000.000 đảng viên, tức trên 20 % dân số .
Sau khi Bulgaria công bố là một cộng hòa nhân dân vào năm 1946, quân đội Bulgaria nhanh gọn tiếp đón học thuyết và tổ chức triển khai quân sự chiến lược kiểu Liên Xô. Quốc gia này nhận được một lượng lớn vũ khí của Liên Xô, và sau cuối có năng lực sản xuất thiết bị quân sự chiến lược trong nước. Đến năm 1988, Quân đội Nhân dân Bulgaria có quân số là 152.000 người, [ 11 ] với 4 binh chủng : Lục quân, Hải quân, Không quân và Phòng không, Pháo binh, tên lửa .Quân đội Nhân dân Bulgaria có một lượng thiết bị quân sự chiến lược ấn tượng nếu so sánh với quốc tế – 3.000 xe tăng, 2 nghìn xe bọc thép, 2.500 mạng lưới hệ thống pháo cỡ lớn, trên 500 chiến đấu cơ, 33 con thuyền, cũng như 67 bệ phóng tên lửa Scud, 24 bệ phóng SS-23 và hàng chục bệ phóng pháo phản lực FROG-7. [ 12 ] [ 13 ] [ 14 ]
Cộng hòa Nhân dân Bulgaria có một nền kinh tế tài chính kế hoạch tập trung chuyên sâu, tương tự như như những vương quốc khác trong COMECON. Giữa thập niên 1940, khi công cuộc tập thể hóa khởi đầu, Bulgaria là một nền kinh tế tài chính mà nông nghiệp chiếm vai trò chủ yếu, với khoảng chừng 80 % dân cư ở khu vực nông thôn. Cơ sở sản xuất đều bị quốc hữu hóa cho đến khi Vulko Chervenkov công bố rằng hoạt động giải trí kinh tế tài chính tư nhân đã bị vô hiệu trọn vẹn .Khác với một số ít vương quốc khác, sản xuất nông nghiệp của Bulgaria tăng trưởng nhanh gọn sau khi tập thế hóa. Cơ giới hóa trên quy mô lớn khiến hiệu suất lao động tăng lên rất nhiều. [ 15 ] nhà nước chi ra một lượng trợ cấp lớn mỗi năm để bù đắp những khoản lỗ từ việc giá thành sản phẩm & hàng hóa thấp giả tạo .Chính sách Stalinist của Chervenkov khiến quy trình công nghiệp hóa diễn ra ồ ạt và ngành nguồn năng lượng tăng trưởng, ngành nguồn năng lượng cho đến nay vẫn là một trong những ngành kinh tế tài chính tiên tiến và phát triển nhất của Bulgaria. Thời kỳ chỉ huy của ông lê dài từ năm 1950 đến 1956, khi đó diễn ra việc kiến thiết xây dựng hàng chục những đập và xí nghiệp sản xuất thủy điện, xí nghiệp sản xuất hóa chất, mỏ vàng và đồng Elatsite, và nhiều khu công trình khác. Hệ thống phiếu mua hàng thời chiến bị bãi bỏ, y tế và giáo dục được không tính tiền cho người dân. Những điều này đạt được cùng với sự trấn áp ngặt nghèo của cơ quan chính phủ và sự tổ chức triển khai, cùng những trại lao động và Phong trào Thiếu niên Lao động Bulgaria – một trào lưu lao động người trẻ tuổi lôi cuốn những người trẻ tuổi tình nguyện thao tác trên những khu công trình kiến thiết xây dựng .
Tập tin:Vitosha Computer.JPG Vitosha, máy tính đầu tiên do Bulgaria sản xuất. Cộng hòa Nhân dân Bulgaria là một nước sản xuất thiết bị điện tử và máy tính lớn, do vậy có biệt danh là “Thung lũng Silicon của khối phía Đông”.[16], máy tính tiên phong do Bulgaria sản xuất. Cộng hòa Nhân dân Bulgaria là một nước sản xuất thiết bị điện tử và máy tính lớn, do vậy có biệt danh là ” Thung lũng Silicon của khối phía Đông ” .Trong thập niên 1960, Todor Zhivkov triển khai 1 số ít cải cách, chúng có tác động ảnh hưởng tích cực đến nền kinh tế tài chính vương quốc. Ông duy trì nền kinh tế tài chính kế hoạch, tuy nhiên cũng nâng cao vị thế của công nghiệp nhẹ, nông nghiệp, du lịch, cũng như công nghệ thông tin trong thập niên 1970 và 1980. [ 17 ] Nông sản dư thừa hoàn toàn có thể mua và bán tự do, Ngân sách chi tiêu của chúng thậm chí còn còn thấp hơn, và những thiết bị mới cho ngành công nghiệp nhẹ được nhập khẩu. Bulgaria cũng trở thành vương quốc cộng sản Đông Âu tiên phong mua một giấy phép từ Coca-Cola vào năm 1965 [ 18 ], mẫu sản phẩm và thương hiệu tên thương hiệu được ghi bằng chữ Kirin .Mặc dù không thay đổi, tuy nhiên kinh tế tài chính Cộng hòa Nhân dân Bulgaria cũng có chung hạn chế như những vương quốc khác ở Đông Âu – hầu hết hoạt động giải trí thương mại là với Liên Xô ( trên 60 % ) và những nhà hoạch định không xem xét đến thị trường của một số ít sản phẩm & hàng hóa sản xuất ra. Điều này dẫn đến hiện tượng kỳ lạ dư thừa một số ít mẫu sản phẩm, trong khi những mẫu sản phẩm khác lại thiếu vắng .

Ngoài Liên Xô, các đối tác thương mại lớn khác của Cộng hòa Dân chủ Bulgaria là Đông Đức và Tiệp Khắc, song các nước không ở châu Âu như Mông Cổ và một số quốc gia châu Phi cũng là những bên nhập khẩu hàng hóa Bulgaria trên quy mô lớn. Quốc gia cũng có mối quan hệ thương mại hữu hảo với nhiều quốc gia tư bản chủ nghĩa, trong đó đáng chú ý nhất là Tây Đức và Ý.[19] Để chống lại chất lượng thấp của nhiều mặt hàng, một hệ thống Tiêu chuẩn Nhà nước toàn diện được đưa ra vào năm 1970, trong đó có điều kiện nghiêm ngặt về chất lượng đối với tất cả các loại sản phẩm, máy móc và kiến trúc.

Từ năm 1965, nhiều công ty Tây Âu đã chọn Cộng hòa Nhân dân Bulgaria để thiết kế xây dựng xí nghiệp sản xuất của họ nhằm mục đích bán xe cho những nước thuộc khối phía Đông, như Renault và Citroen từ Pháp, Fiat và Alfa Romeo từ Ý từng thuyết phục Bulgaria cho làm một đối tác chiến lược, tuy nhiên Cộng hòa Nhân dân Bulgaria chỉ thanh toán giao dịch với Renault và Fiat .Theo số liệu chính thức, vào năm 1988, 100 % số họ có TV, 95 % số hộ có một radio, 96 % số hộ có tủ lạnh, và 40 % có xe hơi. [ 3 ]

Bảng so sánh GDP trung bình đầu người ( danh nghĩa ) từ 1950 đến 1990 giữa những quốc gia Tư bản chủ nghĩa và Xã hội chủ nghĩa[sửa|sửa mã nguồn]

  • Ghi chú: các số liệu trên tính theo GDP danh nghĩa. Nếu tính theo sức mua tương đương thì các nước Đông Âu (màu xanh lá cây) sẽ có thu nhập cao thêm khoảng 1,5 đến 4,5 lần do hàng hóa ở các nước này rẻ hơn.
  • Maddison, Angus (2006), The world economy, OECD Publishing, ISBN 92-64-02261-9

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *